عفاف یعنی چه؟

واژه ی «عفاف»[1] در لغت به معنای پاکدامنی، پارسائی و خودداری از کارهای زشت و مدیریت شهوت است. عفّت، ویژه جنس زن نیست. این ارزش و روش، فراگیر است.[2] به پروا پیشه ای عفیف می گویند که از حرام ها و زشتی ها دوری می کند. راغب اصفهانی می گوید:

«عفت» عبارت از حالتی است در نفس و روح انسان، که این حالت مانع از تسلط شهوت و هوای نفسانی بر انسان می شود و «مُتَعفّف» به کسی می گویند که در اثر تمرین دارای این حالت باشد و «استعفاف» یعنی در صدد عفت داشتن.[3]

ابن منظور هم می گوید:
عفّت، خود نگهداری از غیر حلال، کار های حرام و طمع های پست است. عفت پیشگی یعنی خود نگهداری.[4]

عفاف در روایات

واژه ی عفاف در آیات و روایات، غالبا در عفت شکم و دامن بکار میرود، یعنی باز داشتن شکم و دامن از خواسته ها و تمایلات حرام و نامشروع. بالاترین مرتبه عفاف، پرهیز از خوردنی ها و آشامیدنی ها و آمیزش های جنسی ممنوع و شبهه ناک می باشد و برتر از آن دقت در مقدمات، وسایل و موجبات این کارهاست. به خاطر همین دشواری است که رسول خدا (ص) فرمود:
مَنْ ضَمِنَ لِی اثْنَتَینِ ضَمِنْتُ لَهُ عَلَی اللَّهِ الْجَنَّةَ مَنْ ضَمِنَ لِی مَا بَینَ لَحْییهِ وَ مَا بَینَ رِجْلَیهِ ضَمِنْتُ لَهُ عَلَی اللَّهِ الْجَنَّةَ[5]
هر که دو چیز را بر من ضمانت کند، من ضامن می شوم که خدا او را به بهشت وارد کند: کسی که ضامن شود که میان دو لب و دو پای خود را (از گناه) نگهدارد، من بهشت را برایش از جانب خدا ضامن می شوم. (یعنی کسی که عفت زبان و فرج را برایم ضمانت کند من هم بهشت را بر او ضامن می شوم.)

امیر مؤمنان علی (ع) فرمود:
عفاف برترین عبادت است.[6]
بنابر این حدیث، عبادات مهمی مثل نماز و روزه و حج و جهاد، در درجه ی بعد از عفاف قرار دارند.

امام باقر (ع) فرمود:
مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَی ءٍ أَفْضَلَ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ[7]
خداوند به چیزی برتر از عفت شکم و شرمگاه عبادت نشده است.

عفاف از واژه های آشنا در فرهنگ دینی و ملی مسلمانان و ایرانیان است و آنقدر اهمیت دارد که به منظور بزرگداشت سالانه آن بیست ویکم تیرماه در تقویم کشور ما روز «عفاف و حجاب» نامیده شده است.


پی نوشت ها:
[1] در ادبیات عرب« عَفاف» با فتحه و« عِفت» با کسره خوانده مى شود. مجمع البحرین، ج 5، ص 102.
[2] امام صادق( ع) مى‏فرماید: اللهم إنى أسألک العفة؛ خدایا من از درگاه تو عفت و بى نیازى مى‏خواهم. مصباح کفعمى، ص 283
[3] المفردات فى غریب القرآن، ص: 573. العِفَّةُ: حصول حالة للنّفس تمتنع بها عن غلبة الشّهوة، و المُتَعَفِّفُ: المتعاطی لذلک بضرب من الممارسة و القهر،.
[4] لسان العرب، ج 9، ص: 254
[5] وسائل‏ الشیعة، ج 15، ص 251 ..
[6] بحار الانوار، ج 68، ص 268.
[7] الکافى، ج 2، ص 79، باب العفة.

منبع: حوزه نت